Πίνακας Περιεχομένων
Ευπροσήγορη, μεθοδική, αυθόρμητη, συνειδητοποιημένη και συγκροτημένη, η εικαστικός Μαρία Ζησοπούλου μας επικοινωνεί γενναιόδωρα την τέχνη της, την σκέψη της, τον καλλιτεχνικό της προβληματισμό και τις φιλοσοφικές συντεταγμένες της δημιουργίας της.
Βιογραφικά στοιχεία
Η Μαρία Ζησοπούλου γεννήθηκε στη Λάρισα. Σπούδασε Ζωγραφική στη Σχολή Καλών Τεχνών του ΑΠΘ όπου αποφοίτησε με άριστα από το 2ο εργαστήριο με καθηγητές τον Κυριάκο Μορταράκο, και τον Δημήτρη Ζουρούδη. Έχει αποκλειστική συνεργασία με τη δισκογραφική Traumraum που εδρεύει στο Βερολίνο για την επιμέλεια εξωφύλλων από το 2017. Από το 2018 έως το 2020 δίδασκε ζωγραφική στο Ελεύθερο Εργαστήρι της Δημοτικής Πινακοθήκης Λάρισας – Μουσείου Γ.Ι. Κατσίγρα.
Έχει συμμετάσχει σε ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και έχει παρουσιάσει τη δουλεία της σε δύο ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα. Πιο πρόσφατα συμμετείχε στην ετήσια έκθεση “Rooms 2021“ της Αίθουσας Τέχνης Καππάτος στην Αθήνα (22 Ιανουαριου-6 Μαρτίου 2021), παρουσίασε στην αυλή του “Κλίμαξ” το project “Color stories” (22-27 Ιουνίου 2020), συμμετείχε με εικαστική δράση στο Φεστιβάλ μουσικού πειραματισμού “Flow” στην Αθήνα (9-10 Ιουλίου 2020).
Στο Χατζηγιάννειο Πνευματικό Κέντρο Λάρισας παρουσίασε μαζί με την Δήμητρα Οικονόμου την εικαστική έκθεση ΔΙΕΠΑΦΗ (20 – 30 Μαΐου 2019). To 2019 ανέλαβε επίσης την καλλιτεχνική επιμέλεια δια καλλιτεχνικών projects στη Λάρισα, ενώ τον Φεβρουάριο του 2020 πήρε μέρος στην ετήσια έκθεση σύγχρονης Τέχνης ❝Performance Rooms 2020❞ της Αίθουσας Τέχνης Καππάτος στην Αθήνα, όπου μαζί με την Δήμητρα Οικονόμου παρουσίασαν την performance #INTERFACE. Παρουσίασε την Performance ❝Findyour4th Dimension❞ με τον Γιώργο Αϋφαντή στην έκθεση Αποθήκες Μνήμης/Memory Warehouses της Braggart στο joist τον Ιούνιο του 2022.
Φιλοτέχνησε τη «γλυπτική εγκατάσταση» που τιτλοφορείται ❝Forms of nature❞ στο νέο κυκλικό κόμβο στη Λάρισα επί της Λεωφόρου Καραμανλή, στο πλαίσιο της επιθυμίας του Περιφερειάρχη Κώστα Αγοραστού να συνδέσει την Τέχνη και με τους εξωτερικούς χώρους ενώ είναι δωρεά της ΕΔΑ ΘΕΣΣ. Έργα της ανήκουν στη συλλογή της Πινακοθήκης Γ. Βογιατζόγλου καθώς και σε άλλες ιδιωτικές συλλογές.
Ποιες είναι οι κινητήριες δυνάμεις που ωθούν τη Μαρία Ζησοπούλου στην δημιουργική διαδικασία και που αποσκοπεί
Θα έλεγες ότι η τέχνη σου αποσκοπεί σε μια στοχαστική εμπειρία του θεατή; Ότι δημιουργεί δηλαδή ένα διαλεκτικό χωροχρονικό πεδίο εσωτερικότητας όπου ο θεατής μπορεί να εμβυθιστεί σε μια αισθητική / αισθητηριακή εμπειρία με μοναδικό αυτογνωσιακό αντίκτυπο;
«Μέσα από τα έργα μου διερευνώ την επεξεργασία της αυθόρμητης ιδέας, της διαίσθησης και του ενστίκτου, την ένταση ανάμεσα στο τυχαίο και τον έλεγχο της νοητικής σύνθεσης. Με αφετηρία τον αυθορμητισμό και την απελευθέρωση της σκέψης δημιουργώ έργα που δεν αποσκοπούν σε εικονογραφικές αναπαραστάσεις.
Σκοπός, να φέρω στην επιφάνεια το κρυμμένο εσωτερικό, το αισθητικό αποτέλεσμα μιας ψυχολογικής εμπειρίας.
Η σύγχρονη κοινωνία διακρίνεται από έναν εκτεταμένο πληθυσμό που διαπραγματεύεται τις προκλήσεις της ψυχικής ευημερίας. Στο έργο μου, επικεντρώνομαι στη σημασία της αυτογνωσίας ως καίρια διαδικασία. Μέσα από την ενδοσκόπηση, προτρέπω τους θεατές να ανακαλύψουν τον εσωτερικό τους κόσμο και να αντιμετωπίσουν τη σημασία της αυτογνωσίας στην καθημερινότητά τους. Τα έργα είτε εγκαταστάσεις, είτε τα ζωγραφικά, ψηφιακά ακόμη και μέσα από την «performance», αναδεικνύεται μια παράλληλη πραγματικότητα όπου ο εσωτερικός κόσμος γίνεται οδηγός για την αντίληψη του εξωτερικού. Με αυτόν τον τρόπο, προσκαλώ τους θεατές σε ένα ταξίδι αυτοανακάλυψης, αναδεικνύοντας την αναγκαιότητα της αυτογνωσίας στη σύγχρονη κοινωνία».
Η αρμονία, η αποδόμηση και το χάος
Η αρμονία είναι κάτι που αποζητάς και επιδιώκεις στα έργα σου; Η αρμονία είναι αποτέλεσμα της αποδομητικής διαδικασίας;
«Στη διαδικασία δημιουργίας μου, η αρμονία είναι ταυτόχρονα τόσο στόχος όσο και αποτέλεσμα της αποδομητικής διαδικασίας. Για παράδειγμα στα ζωγραφικά μου έργα ξεκινώ δημιουργώντας ένα χάος από τυχαίες γραμμές, γραφές και φόρμες, αντικατοπτρίζοντας την πολυπλοκότητα της καθημερινής μας ζωής. Μέσα από την αποδομητική διαδικασία, εξάγω ισορροπίες και αρμονίες, δημιουργώντας έναν χώρο όπου η ποικιλία και η πολυπλοκότητα συνυπάρχουν για να αναδείξουν αυτή ακριβώς την εμβαθυντική εξερεύνηση.
Η διαδικασία αποδόμησης αντιπροσωπεύει τη σύνθετη προσπάθεια εύρεσης ισορροπίας και αρμονίας στον εσωτερικό μας κόσμο, αλλά και στον κόσμο γύρω μας.
Στο ταξίδι αυτό, η πάλη με τον χάος γίνεται οδηγός για την αναζήτηση αρμονίας. Κάθε γραμμή και κάθε φόρμα αντιπροσωπεύουν ένα βήμα προς την ευρύτερη κατανόηση και ισορροπία, ενώ η ίδια η αποδομητική διαδικασία αποκαλύπτει πώς η αρμονία πηγάζει από τον πλούτο της ποικιλίας και της πολυπλοκότητας».
Η αφαιρετικότητα και η ουσία της έκφρασης
Πιστεύεις ότι η αφαιρετικότητα συμβάλλει στην αρμονία των συνθέσεών σου και ακόμη μπορεί η αφαιρετικότητα να εκτραπεί σε μια ελιτίστικη καλλιτεχνική προσέγγιση;
«Η αφαιρετικότητα συχνά συμβάλλει στη δημιουργία μιας ισορροπημένης αισθητικής στα έργα μου. Μέσω της αφαιρετικής διαδικασίας, επικεντρώνομαι στη βασική μορφή και στα στοιχεία, επιδιώκοντας την ουσία της έκφρασης.
Ωστόσο, όπως συμβαίνει με κάθε καλλιτεχνική προσέγγιση, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος η αφαιρετικότητα να εκτραπεί σε μια ελιτίστικη κατεύθυνση. Είναι σημαντικό για μένα να διατηρώ την προσβασιμότητα στο έργο μου, έτσι ώστε να μην αποκλείω το κοινό αλλά να προσφέρω μια ευκαιρία για ποικιλία ερμηνειών.
Η αφαιρετικότητα, όταν χρησιμοποιείται με επίγνωση, μπορεί να δημιουργήσει έργα που προσφέρουν βαθύτερη αναζήτηση και αναφορά, ανεξάρτητα από την εκπαιδευτική ή κοινωνική προέλευση του θεατή».
Η χρήση εκφραστικών μέσων
Ποιά είναι τα εκφραστικά μέσα που μετέρχεσαι περισσότερο προκειμένου να μεταδώσεις το εκάστοτε μήνυμά σου και να επικοινωνήσεις πιο αποτελεσματικά με το κοινό σου;
«Χρησιμοποιώ ποικίλα εκφραστικά μέσα για να μεταδώσω το μήνυμά μου, προσαρμόζοντας τα στην κάθε δημιουργία.
Στα έργα μου, η ζωγραφική με τις ασπρόμαυρες γραφές – γραμμές και φόρμες, αντιπροσωπεύει την αρχή της δημιουργίας. Αυτός ο ελεύθερος χώρος λειτουργεί σαν το έδαφος από όπου πηγάζει η αναζήτηση για αρμονία και ισορροπία.
Μέσα από αυτήν τη διαδικασία, τα έργα μεταδίδουν μια εμπειρία που ενσωματώνει φωτογραφία, ψηφιακή τέχνη, εγκαταστάσεις στο χώρο και performances, προσφέροντας ένα πολυστρωματικό μήνυμα που απευθύνεται στο κοινό με διάφορους τρόπους».
Ο πειραματισμός και η διαλεκτική μεταξύ των τεχνών
Αρέσκεσαι σε πειραματισμούς και νέες προσεγγίσεις και από που αντλείς έμπνευση για να πειραματιστείς (π.χ. από την έρευνα της ακαδημαϊκής εικαστικής κοινότητας);
«Αγαπώ τους πειραματισμούς, ιδίως με υλικά που αν και αρχικά απλά, μπορούν να μεταμορφωθούν σε κάτι εντελώς νέο μέσα από τη δημιουργική διαδικασία. Επίσης, αναζητώ πάντα νέες προσεγγίσεις, είτε στο πώς συνεργάζονται διάφορες τέχνες είτε στο πώς συνδυάζονται διάφορα υλικά. Πηγή έμπνευσης αντλώ από διάφορες πηγές.Μπορεί να είναι ένα μουσικό θέμα, ένα κείμενο, ή ακόμα και η καθημερινότητα, το αστικό περιβάλλον.
Αντιλαμβάνομαι την έρευνα ως προσωπική αλλά και ως διαδικασία συνεχούς αλληλεπίδρασης με τον έξω κόσμο και την ευρύτερη καλλιτεχνική κοινότητα. Κάθε δημιουργός βρίσκει τον δικό του τρόπο για να συνδυάσει την προσωπική του εμπειρία με το ευρύτερο πλαίσιο της τέχνης και της έρευνας».
Η επικοινωνία με το κοινό
Τί ρόλο διαδραματίζει η επικοινωνία με το κοινό που έρχεται σε επαφή με τα έργα σου; Είναι κάτι που σε απασχολεί, αλληλεπιδράς μαζί του είτε δια ζώσης είτε διαδικτυακά;
«Η επικοινωνία με το κοινό αποτελεί κρίσιμο στοιχείο για μένα. Ενδιαφέρομαι ιδιαίτερα για την αλληλεπίδραση και τη σύνδεση με τους θεατές. Είτε δια ζώσης είτε διαδικτυακά, η ανταλλαγή απόψεων και συναισθημάτων διευρύνει τη σημασία του έργου μου και προσφέρει νέες ερμηνείες. Η διαδραστικότητα με το κοινό ενισχύει την εμπειρία, δημιουργώντας ένα διάλογο που υπερβαίνει τα όρια του καλλιτεχνικού έργου και τον εκτείνει σε νέα πεδία».
Η συνεργασία με την δισκογραφική Traumraum
Δεδομένου ότι έχεις αποκλειστική συνεργασία με τη δισκογραφική Traumraum που εδρεύει στο Βερολίνο για την επιμέλεια εξωφύλλων από το 2017 και έχεις χρησιμοποιήσει ήχο και μουσική στο έργο σου “findyour 4th dimension” πώς συνδιαλέγεται η τέχνη σου με την μουσική;
«Η συνεργασία με τη δισκογραφική Traumraum από το 2017 έως το 2019 ήταν μια εμπειρία που αναδεικνύει τον αλληλένδετο χαρακτήρα της τέχνης και της μουσικής. Ο τρόπος που επιμελήθηκα τα εξώφυλλα είναι σαν μια αποτύπωση της μουσικής εμπειρίας που προσφέρει ο κάθε δίσκος. Η μουσική αποτελεί έναν ισχυρό πηγαίο κώδικα έμπνευσης για μένα, και τα έργα μου είναι σαν αντίδραση σε αυτή την καλλιτεχνική γλώσσα.
Από τη διαδικασία αυτή γεννιέται μια διάλεκτος μεταξύ του ακουστικού και του οπτικού κόσμου, δημιουργώντας ένα ενοποιημένο και πολυδιάστατο καλλιτεχνικό έργο.
Το έργο “find your 4th dimension,” προέκυψε από τη συνεργασία μας με τον Γιώργο Αϋφαντή. Βασίστηκε σε μια ιδέα να μπει εικόνα σ’ ένα μουσικό θέμα που δούλευε που είχε ως βάση το Op.11 του Schoenberg.
Η αλληλεπίδραση των δημιουργών μέσω του ήχου και της γραφής είναι κεντρική. Μέσα από την χωροχρονικότητα, η μουσική και η οπτική τέχνη αναπτύσσονται ταυτόχρονα, δημιουργώντας μια νέα πραγματικότητα. Η χρήση μαύρου φωτός και ύλης μεταφέρει τη δισδιάστατη γραφή σε έναν πολυδιάστατο χώρο, προσδίδοντας βιωματική διάσταση στην εμπειρία».
Η αυτοπαρατήρηση και η ενδοσκόπηση ως άξονες ανάδειξης της ταυτότητάς της
Θα έλεγες με αφορμή το σχετικά πρόσφατο εγχείρημά σου “Who am I ? Who I am” του 2021 ότι αυτό το κεντρικό ερώτημα διαπνέει το σύνολο της καλλιτεχνικής σου πορείας και του βιώματός σου ως δημιουργού;
«Το “Who am I ?Who I am” project ήταν μία δοκιμασία αυτοπαρατήρησης μέσω της φωτογραφίας και της καταγραφής δεδομένων όπου μεταφέρονται σ’ ένα εικαστικό περιβάλλον και εντάσσονται σε μία διαφορετική πραγματικότητα. Μία διαδικασία ενδοσκόπησης και αποδόμησης, πως οι χαώδεις επιφάνειες του εγώ μπορούν να φέρουν μια αποκαλυπτική αρμονία. Φορμαλιστικές συνθέσεις με σουρεαλιστικά στοιχεία και εννοιολογικούς υπαινιγμούς.
Ναι, το ερώτημα “Who am I?” αποτελεί έναν άξονα γύρω από τον οποίο εστιάζεται όχι μόνο το πρόσφατο έργο μου αλλά και η συνολική μου καλλιτεχνική πορεία. Είναι η προσπάθεια να εξερευνήσω και να αναδείξω την ταυτότητα μου μέσα από διάφορα μέσα, δημιουργώντας έναν διάλογο με τον εαυτό μου και το κοινό. Αυτή η θεματική διαπερνά το έργο μου, προσδίδοντας συνέχεια και συνοχή στην εξέλιξή μου ως καλλιτέχνη»
Η ελληνική εικαστική σκηνή, οι προκλήσεις αλλά και η υψηλή ποιότητα
Πώς θα αξιολογούσες τον χώρο της εικαστικής τέχνης στην Ελλάδα μιας και έχεις αρκετή εμπειρία από το εξωτερικό ώστε να μπορείς να συγκρίνεις πιο αξιόπιστα; Οι Έλληνες εικαστικοί έχουν κάποια ιδιαίτερη πρόταση;
«Η ελληνική εικαστική σκηνή είναι πλούσια και ποικίλη, με πολλούς ταλαντούχους καλλιτέχνες. Ωστόσο, ο χώρος της τέχνης συχνά αντιμετωπίζει προκλήσεις όπως έλλειψη χρηματοδότησης, περιορισμένη προώθηση και αναγνώριση. Οι καλλιτέχνες συχνά αναγκάζονται να αντιμετωπίζουν δυσκολίες όταν προσπαθούν να αναδείξουν το έργο τους.
Ωστόσο, αν και ο χώρος αντιμετωπίζει προκλήσεις, πολλοί Έλληνες καλλιτέχνες συνεχίζουν να δημιουργούν έργα υψηλής ποιότητας. Η προσπάθεια τους να αναδείξουν τη δημιουργικότητά τους και να συνεισφέρουν στον διεθνή πολιτισμό είναι εξαιρετικά σημαντική».
Οι καθιερωμένοι χώροι τέχνης vs εναλλακτικές αίθουσες
Ποιοί είναι οι χώροι που συνήθως επιλέγεις για να εκθέσεις τα έργα σου; Έχεις κάποια συγκεκριμένα κριτήρια για τις επιλογές σου ή εξαρτάται με την θεματική και την ατμόσφαιρα του εκάστοτε project;
«Συνήθως επιλέγω χώρους που συμβαδίζουν με τη θεματική και την ατμόσφαιρα του κάθε project. Έχω την χαρά να συνεργάζομαι με τη γκαλερί Braggart στη Λάρισα και το Art box που πρόσφατα άνοιξε. Επιπλέον, έχουμε συνεργαστεί με επιτυχία στον χώρο του «Ορατού», και σχεδιάζουμε να προχωρήσουμε σε ετήσιες συνεργασίες εκεί. Ο χώρος του ‘καταφυγίου’, όπως τον αποκαλούν, προσφέρει ένα ευνοϊκό περιβάλλον για πειραματισμούς και δημιουργική έκφραση. Γενικότερα όμως παρουσιάζουμε τα live projects μας με τον Γιώργο Αϋφαντή σε διάφορους χώρους στη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα, επιλέγοντας χώρους που στηρίζουν και φιλοξενούν παρόμοια δρώμενα».
Θα είχε κάποια ιδιαίτερη αξία για την συνολική εμπειρία του θεατή να παρουσιάσεις την τέχνη σου σε εναλλακτικούς χώρους (αίθουσες);
«Οι εναλλακτικοί χώροι προσφέρουν μια μοναδική εμπειρία στο θεατή. Η διαφορετική ατμόσφαιρα και η πρωτοτυπία αυτών των χώρων μπορούν να εμπνεύσουν και να ενισχύσουν τη σχέση του θεατή με το έργο. Είναι μια ευκαιρία να πειραματιστείς με την παρουσίαση των έργων σου και να τα ενσωματώσεις σε ένα πιο ευέλικτο και δυναμικό περιβάλλον».
Μελλοντικά σχέδια, συνεργασίες και εγχειρήματα
Θα ήθελες να μοιραστείς με τους αναγνώστες μας τα επικείμενα καλλιτεχνικά σου σχέδια;
«Ναι, φυσικά! Εργάζομαι πάνω σε μια νέα σειρά ζωγραφικών έργων, προετοιμάζοντας την επόμενη ατομική μου έκθεση. Επιπλέον, συζητάμε με ομάδες για δυνητικές συμμετοχές και δημιουργικές συνεργασίες.
Είναι μια περίοδος ενθουσιασμού και προσδοκιών!».
Την Μαρία Ζησοπούλου μπορείτε να βρείτε και ν’ ακολουθήσετε στο Facebook εδώ κι εδώ και στο Instagram εδώ κι εδώ.